Dobre wychowanie wynosi się z domu, to prawda stara jak świat. Są jednak sytuacje, których w zaciszu domowym nie sposób odkryć. Dlatego też, każdy harcerz powinien znać kilka prostych zasad, panujących w towarzystwie harcerskim (i nie tylko).
Nowy na zbiórce…
Przed zbiórką dzwoni do Ciebie rodzic z informacją, że chce zapisać swoje dziecko na zbiórkę. Przychodzą na umówioną godzinę…
Przedstaw się rodzicowi z imienia i nazwiska.
Jeśli oboje jesteście mężczyznami w podobnym wieku, lub jesteś starszy- wyciągnij rękę na przywitanie. Możesz przedstawić się również stopniem, choć nie jest to wymagane- nie wszyscy Cię zrozumieją. Warto jednak zaznaczyć, że jesteś drużynowym. Jeśli jesteś młodszy lub rozmawiasz z mamą (niezależnie od wieku)- czekaj aż rękę poda Ci rodzic.
Jako kobieta, rękę możesz wyciągnąć pierwsza, chyba, że matka jest od Ciebie widocznie starsza.
Podaj rękę dziecku, powiedz jak masz na imię i zapytaj o jego/jej.
“Cześć, jestem Adam*, a Ty jak się nazywasz?”
Z pytaniami dotyczącymi dziecka, zawsze zwracaj się bezpośrednio do niego, nie rodzica. Twój przyszły harcerz poczuje się doceniony i już na początku zauważy, że traktujesz go poważnie. Czasem zdarza się, że rodzic jest bardzo dominujący- nie ustępuj, nadal zadawaj pytania dziecku nawet jeśli nie zdąży odpowiedzieć.
*Jeśli w drużynie wszyscy zwracają się do Ciebie per druh/druhna- “Cześć, jestem druhna Ania”.
Instruktor wchodzi z nową osobą do harcówki
W drodze do sali, zajmij się tak zwanym small-talkiem. “Ile masz lat? W której klasie jesteś? Do jakiej szkoły chodzisz?”. Dzięki temu poznasz dziecko i dowiesz się co nieco na wstępie.
Zawołaj zastępowego/zastępową do których przydzielisz nową osobę i poleć zaopiekowanie się gościem. Savoir Vivre mówi, że przedstawiamy osobę niżej w hierarchii osobie wyżej, czyli:
“Druhno Aniu, to jest Ola, będzie w dziś w Twoim zastępie, zaopiekuj się nią. Olu, to jest Ania, jeśli będziesz miała jakieś pytania, to zawsze kieruj je do niej.”
Na koniec zbiórki zapytaj czy się jej podobało i zaproś na kolejną zbiórkę.
Jeśli rodzic przechodzi z Tobą na “Ty”, od tej chwili nie wypada, abyś mówił Pan/Pani, bo dasz tym delikatny sygnał, że sobie tego nie życzysz, a relacje z rodzicami należy budować od samego początku.
Uwaga: Nie przedstawiaj nowej osoby na raz całej drużynie. Może to być krępujące dla niej. Najwygodniejsza sytuacja to jeden do jednego.
Co robi zastępowa?
Wyciągnij rękę i przywitaj się z przybyłą. Warto jeszcze raz podać swoje imię.
Zwołaj zastęp i przedstaw nową osobę wszystkim jego członkom.
“Dziewczyny, to jest Ola, będzie dzisiaj w naszym zastępie. Olu, to jest Zosia, Kasia i Basia”
Od tej chwili odpowiadasz za to, żeby Ola nie czuła się źle w waszym towarzystwie. Na bieżąco tłumacz co się dzieje, zapytaj co lubi robić, zapraszaj do zabawy, jeśli macie jakieś wewnętrzne żarty, to warto podać ich kontekst.
Na koniec spotkania zapytaj czy jej się podobało i zaproś na kolejną zbiórkę.
Co każdy harcerz i instruktor wiedzieć powinni
Wchodząc do harcówki, należy zatrzymać się w drzwiach i pozdrowić wszystkich “Czuwaj”.
Kiedy ktoś wchodzi do harcówki i wita się harcerskim pozdrowieniem, odpowiadamy “Czuwaj”.
Jeśli wchodzi instruktor ZHP, wszyscy powinni wstać przy przywitaniu.
Podwładny (harcerz) lub młodszy stopniem przy spotkaniu instruktora, starszego stopniem bądź swojego przełożonego zawsze oddaje honory pierwszy, ale nie podaje ręki, tylko czeka na ten gest ze strony osoby ważniejszej w hierarchii.
Nie wypada siedzieć jeśli osoba ważniejsza w pomieszczeniu stoi. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy osoba poprosi o “spoczęcie”.
Co z tym jedzeniem?
Zauważyłem, że zasady panujące przy posiłkach różnią się w zależności od środowiska w jakim przebywamy. Jeśli jesteś gościem na przyjęciu w innej drużynie, zauważ kto jak się zachowuje i się dostosuj, nawet jeśli u Ciebie jest inaczej.
Nie powinno się odchodzić od stołu, chyba, że jesteśmy służbowym zastępem albo idziemy do toalety.
Gospodarz powinien usiąść dopiero, gdy usiądą goście.
Rozpoczęcie posiłku powinno zostać zasygnalizowane przez drużynowego. Są różne zwyczaje:
sygnałem jest “Sma- CZNEGO”
zawsze zaczyna jeść drużynowy. Tu w zależności od powodu, może to być przyjęte negatywnie lub pozytywnie przez różne środowiska. U mnie taki właśnie panuje zwyczaj, który spowodowany był tym, że harcerze nie zawsze znali zasadę aby gościa przy stole poczęstować pierwszego i niezbyt fajnie to wyglądało. Dlatego pierwszy kęs robię ja, kiedy uznam, że osoby zaproszone mają już nałożone jedzenie.
Edycja 2020:
Odszedłem od tego zwyczaju. Uznałem, że “smacznego” jest wystarczającym sygnałem dla grupy, żeby zacząć posiłek. Teraz jak na to patrzę, trochę to bez sensu było 😉 Człowiek uczy się całe życie!
Inne, charakterystyczne dla środowiska
Internet i kontakty wirtualne
W mailach, pisząc do Instruktora lub instytucji, podpisujemy się w stopce wiadomości imieniem, nazwiskiem, funkcją, stopniem i środowiskiem. Warto dodać swój numer kontaktowy
“pwd. Łukasz Łukaszowski H.O, drużynowy XX Drużyny Harcerskiej ‘Łukasze’ Hufiec Łukasz tel. Kom. 545 XXX 544”
Na czatach, messengerze czy sms, Zawsze zaczynamy i kończymy wiadomość pozdrowieniem “Czuwaj”. Nie wypada ponaglać pisząc same znaki zapytania- jeśli osoba nie odpisuje, ponawiamy pytanie.
Streszczajcie się. Pytanie “Jest druh?” to słaba opcja. Lepiej od razu przejść do sedna, jeśli druga osoba będzie miała czas to odpisze.
Na Forach internetowych, komentarzach na blogach, FB itd. Bez problemu można zwracać się do KAŻDEGO po imieniu, czyli per “Ty”, chyba, że ktoś zasugeruje, że sobie tego nie życzy. Tu jednak następuje pewien problem- nie wszyscy znają Netykietę i mogą się oburzyć, że jakiś młodziak próbuje się spoufalać. Z jednej strony- to nie Twój problem. Z drugiej to, jak się zachowasz będzie Twoją wizytówką. Przeproś lub uświadom, choć ta druga opcja nie należy do najbardziej dyplomatycznych i kulturalnych. Najlepiej będzie zobaczyć w jaki sposób ktoś zwrócił się do Ciebie i zastosować tę samą regułę. Na tym blogu wszyscy mogą zwracać się do siebie po imieniu, a jeśli komuś to nie odpowiada, to bezpieczniej dla jego spokoju i nerwów będzie nie komentować postów.
Jest jeszcze wiele innych aspektów które mógłbym tu poruszyć, jednak myślę, że to najpopularniejsze z nas obowiązujących. Oczywiście, wszystkie tu zasady mają zastosowanie nie tylko harcerskie, ale również w kontaktach poza organizacją.
